Artykuł
Istebna miejscowością turystyczną położoną w Beskidzie Śląskim w pobliżu granicy z Czechami i Słowacją na zboczach Złotego Gronia na wysokości 590-620 m n.p.m. Krajobraz miejscowości to głównie tereny górzyste z zalesieniami. Przez miejscowość przepływa rzeka Olza. Wraz z Jaworzynką i Koniakowem tworzy tzw. Beskidzką Trójwieś. Obecnie jedynie niewielka część ludności utrzymuje się z rolnictwa. Większość żyje z pracy w usługach, obsłudze ruchu turystycznego lub z pracy w sąsiednich miastach: Wiśle, Ustroniu lub Skoczowie. Część mieszkańców nadal pracuje w kopalniach węgla kamiennego w rejonie Jastrzębia. Wieś jest ważnym ośrodkiem sportowym, szczególnie dzięki rozbudowanym trasom biegowym na przełęczy Kubalonka.
Istebna ze względu na swoje położenie wśród malowniczych Beskidów uchodzi za jedną z najbardziej atrakcyjnych miejscowości w Polsce pod względem turystycznym.
Główną część gminy tworzy fragment łuku Karpackiego pomiędzy Wawrzaczowym Groniem (688 m n.p.m.), a przełęczą Rupienki (672 m n.p.m.). Wśród wielu dolin i wzniesień, czyli grap rozsiadły się 3 wsie.
Istebna – wokół Złotego Gronia, w dorzeczu Olzy, powstała ok. 1577 r.
Jaworzynka – W dolinach Czadeczki i Krężelki, powstała 1649 r.
Koniaków – na zboczach góry Ochodzitej, powstał 1712 r.
Z tego najwyższego szczytu oglądać można przepiękne widoki na Beskid Śląski i Żywiecki, Czechy i Słowację, przy dobrej widoczności można zobaczyć Tatry i Małą Fatrę. We wsi Jaworzynka zbiegają się granice trzech państw: Polski, Czech i Słowacji, które oznaczono 3 słupami granicznymi noszącymi nazwę "trójstyku". Przez teren gminy przebiega granica europejskiego działu wód. Rzeka Czadeczka należy do zlewiska Morza Czarnego (przez Skaliczankę, Kisuczę, Wag i Dunaj), zaś południowa część z Rastoką (dopływem Olzy), Olzą (dopływem Odry) tworzy zlewisko Morza Bałtyckiego.
Tereny gminy znajdują się w karpackim regionie klimatycznym w strefie przejściowej, umiarkowanej ciepłej. Występują tu długie okresy dni słonecznych, głównie tzw. wyże majowe i październikowe.
Śnieg pojawia się w połowie października, osiąga grubość ponad 100 cm. i leży około 100-180 dni w roku, co stwarza bardzo dobre warunki narciarskie.
Największą jednak sławę "beskidzkiej trójwsi" przyniosły koronki koniakowskie, wykonywane od końca XIX w. do dzisiaj. Koniakowskie koronki znane są na całym świecie, a najsławniejsze to obrus dla królowej Anglii, królowej belgijskiej, prezydenta Kennedy`ego i papieży Jana XXIII i Jana Pawła II. Najbardziej znane koronczarki to m.in. Maria Gwarkowa i jej synowa Zuzanna, Jadwiga Legierska, Maria Kulej, Zuzanna Ptak, Maria Suszka, Helena Kamieniarz, Zuzanna Rucka i wiele, wiele innych kobiet. Z kolei w Jaworzynce i Istebnej artystki ludowe zajmują się haftem krzyżykowym ( elementem stroju regionalnego ) oraz haftują obrusy, Maria Gazurek z Istebnej, Zuzanna Jancz z Istebnej. Tak więc twórczość miejscowych artystów jest widoczna na każdym kroku.
Cały obszar gminy (8,425 ha w tym 4,590 ha lasu) zaliczany jest do obszarów turystycznych I i II kat. i stanowi gminę "krajoznawczo – wypoczynkową" o dużych walorach.
Walory krajoznawcze ukształtowane bez ingerencji człowieka, a więc osobliwości fauny i flory – gady, drapieżniki, zwierzyna płowa, rośliny zielne. 200-letnie jodły i 300-letnie jawory, buki w dolinie potoku Bystrego ponad 150-letnie świerki istebniańskie, wiele skał i skałek. Przełomy potoków górskich z także jeden z najcenniejszych nasiennych drzewostanów świerka rezonansowego, wykorzystywanego do produkcji instrumentów muzycznych.
Walory wypoczynkowe. Tymi walorami są: czyste powietrze wolne od zanieczyszczeń, cisza, duże nasłonecznienie, niski stopień urbanizacji, duży stopień zalesienia, bardzo urozmaicona rzeźba terenu, atrakcyjne krajobrazy, tereny otwarte łąk i pól. Tereny źródliskowe Olzy i Czadeczki, brak przeciwwskazań klimatycznych, doskonały klimat dla osób z chorobami dróg oddechowych, warunki do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, doskonale utrzymane szlaki turystyczne, tereny zabudowań z zespołami obiektów zabytkowych.
W 1998 roku gmina Istebna włączona została do Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego. Park utworzono w celu zachowania i upowszechniania wartości przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych Beskidu Śląskiego w warunkach racjonalnego gospodarowania. Wartości przyrodnicze to przede wszystkim lasy wraz z całym bogactwem flory i fauny. Najcenniejsze fragmenty drzewostanów o charakterze naturalnym objęte są ochroną rezerwatową.
Tradycją stało się organizowanie imprez folklorystycznych dla mieszkańców i turystów, m.in.:
- Spotkania z folklorem (przeglądy zespołów regionalnych) w amfiteatrze
- Dni Istebnej
- Festyny Istebniańskie
- Święto planów – dożynki
- Wystawy twórczości ludowej
- Szkolne konkursy malarskie, ekologiczne i wiedzy o regionie
- Bale góralskie, wesela góralskie itp.
Będąc w "trójwsi" należy koniecznie zwiedzić obiekty m.in.:
Istebna- Kościół p.w. Dobrego Pasterza z 1794 roku
- Pracownia malarza i grafika Jana Wałacha
- Kurna chata Kawuloków z 1863 roku
- Dom rodzinny Konarzewskich
- Drewniany kościołek Św. Krzyża z 1770 roku
- Kościół drewniany na Stecówce z 1958 roku
- Ośrodek Edukacji Ekologicznej na Dzielcu
- Muzeum Regionalne "Na Grapie"
Koniaków - Muzeum koronki rodziny Gwarków
- Izba rzeźby i koronki ludowej Kamieniarzów
- Galeria Sztuki Nieprofesjonalnej Tadeusza Ruckiego
- Kościół p. w. Św. Bartłomieja w Koniakowie z 1900
43 - 470 Istebna
telefon/ fax: ( 33) 855 65 00
e-mail: urzad@ug.istebna.pl Internet: www.istebna.eu
